Bij mijn bezoek aan New York vorige zomer heb ik Broadway niet overgeslagen. En hoewel ik erg genoten heb van Chicago, Beautiful – The Carole King Musical en The Book of Mormon was er één musical die ik misschien nog wel liever had willen zien: Hamilton. De Volkskrant noemde het ‘de opwindendste geschiedenisles aller tijden’. Dat had ik graag willen zien.

Het was een aangename verrassing dat de musical Hamilton als voorbeeld werd aangehaald bij Kernvak Publieksgeschiedenis. Het verhaal mag op papier gortdroog lijken: een voorstelling over een Amerikaanse oud-minster van Financiën Alexander Hamilton, die al meer dan tweehonderd jaar dood is, daar zit toch geen hond op te wachten?

Het tegendeel is waar. De hiphopmusical ging in 2015 in première, werd lovend ontvangen door pers en publiek, ontving elke denkbare Award die er bestaat en is al drie jaar elke avond uitverkocht. Sterker nog, online worden kaarten voor duizend euro doorverkocht en voor de kassa van het theater worden zelfs tenten opgezet, in de hoop vrijgekomen tickets te bemachtigen. Hamilton is in alle opzichten een ‘revolutie’.

De trailer van Hamilton, de musical die sinds 2015 op Broadway te zien is.

Immigrant

Het succes is aan één man te danken: schrijver en acteur Lin-Manuel Miranda, zoon van immigranten uit Puerto Rico, die opgroeide in New York. Het verhaal is dat hij tien jaar geleden op vakantie een biografie over Alexander Hamilton las, een van de founding fathers van de Verenigde Staten en in 1789 de eerste minister van Financiën in 1789. Juist omdat hij niet zo bekend is als zijn ‘collega’s’ Thomas Jefferson en George Washington wilde Miranda een voorstelling over hem maken. Bovendien zag hij parallellen: ook Hamilton was als immigrant naar de Verenigde Staten gekomen.

Rappende founding fathers

Een ‘klassieke opvoering’ van Hamiltons leven heeft Miranda er niet van gemaakt. De schrijver en componist koos voor rap, hiphop en r&b om het verhaal te vertellen. En de rollen van de witte founding fathers, die worden door zwarte en latino-acteurs vertolkt – Miranda zelf speelde aanvankelijk de hoofdrol.

Dat Hamilton niet volledig accuraat is, daar hoef ik niet op in te gaan: Alexander Hamilton heeft nooit gerapt en Thomas Jefferson had nooit een afrokapsel. So what! Als theater een ding kan, dan is het verbeelding oproepen. Rokem (2000) omschrijft een acteur in een historisch stuk als hyper-historian: iemand die ervoor zorgt dat het publiek het verleden kan herbeleven. Daarbij is volledige objectiviteit niet het streven, maar je ooggetuige maken van de geschiedenis.

Een compilatie van enkele nummers uit Hamilton. De personages spelen in hun teksten met het besef van geschiedenis. Zo introduceert Aaron Burr zich als ‘de gek die Hamilton doodschoot’.

Bovendien is Hamilton zo veel meer dan een historische vertelling op een podium. De voorstelling wordt bejubeld doordat het juist eigentijdse thema’s op de kaart durft te zetten: een multiraciaal Amerika, immigratie, verdraagzaamheid en je kansen durven grijpen. De personages mogen dan wel uit een andere tijd komen, de onderwerpen zijn uitzonderlijk actueel. Dat daarbij juist een diverse cast wordt gebruikt, die door middel van rapbattles onderlinge ruzies uitvechten, blijkt een schot in de roos om een groot publiek te boeien. Alleen zo kan een ‘exclusieve’ geschiedenis voor iedereen toegankelijk worden gemaakt (Monteiro, 2016).

Tien dollarbiljet

Niet alleen Lin-Manuel Miranda is door zijn Hamilton een rijzende ster. Ook de man wiens leven in de musical centraal staat is in korte tijd bekender én populairder geworden. Dreigde een paar jaar geleden zijn portret nog van het tien dollarbiljet te verdwijnen, nu is de door de tijd ondergesneeuwde minister plots een symbool geworden van een nieuwe tijd. De huidige minister van Financiën heeft besloten Hamilton gewoon op zijn briefje te laten staan.

Toch is Miranda misschien wel de grootste held van het verhaal. Een acteur en componist, die door het lezen van een biografie op vakantie, niet alleen de geschiedenis van de musical maar ook de manier waarop Amerikanen naar hun eigen geschiedenis kijken, heeft beïnvloed. En ook al heeft hij geen geschiedenis gestudeerd, als ‘(hyper)historicus’ heeft Miranda een grote bijdrage geleverd aan het debat rondom het Amerikaanse verleden en de kijk daarop.

Nederlandse Hamilton

Hamilton is inmiddels ook in Londen neergestreken en zal volgend jaar in Puerto Rico, het land van Miranda’s ouders, opgevoerd worden, met de bedenker zélf weer even terug in de hoofdrol. Musicalgoeroe Joop van den Ende sprak eind 2016 zijn wens uit om de musical binnen een paar jaar ook naar Nederland te halen. Een eerste vertaling zou al af zijn, wat meteen de vraag oproept: hoe zal een stuk dat zo in de Amerikaanse cultuur en geschiedenis past, het hier in Nederland gaan doen? Ik ben alvast aan het sparen om daar hopelijk een antwoord op te kunnen geven.

Dit artikel is geschreven voor de masteropleiding Publieksgeschiedenis, Universiteit van Amsterdam 2018-2019

Verwezen naar

Monteiro, L. D. (2016). Review essay: Race-conscious casting and the erasure of the black past in Lin-Manuel Miranda’s Hamilton. The Public Historian, 38(1), 89–98.

Rokem, F. (2000). Performing History: Theatrical Representations of the Past in Contemporary Theatre. Iowa City: University of Iowa Press.